Bebeklerde Kusma

Bebeklerde Kusma

Kusma, bulantı bir hastalık olmamakla birlikte birçok hastalığın ortak bulgusu olabilmektedir. 1 yaşına kadar olan bebeklerde kusmalardaki en sık neden enfeksiyonlardır. Bağırsak enfeksiyonu, boğaz enfeksiyonu, üst solunum yolu enfeksiyonu, orta kulak iltihabı, idrar yolu enfeksiyonu kusmanın en sık nedenleridir. Birçok ilacın yan etkisi, zehirlenme, santral sinir sistemiyle ilişkili sorunlar, menenjit, kafa travması, beyin kanaması, şeker hastalığı gibi metabolik hastalıklar, ishal, kabızlık, sinir sistemi enfeksiyonları ya da diğer enfeksiyonlar, bağırsaklarda tıkanıklık, apandisit, bağırsak düğümlenmesi, mide rahatsızlıkları, ortamdaki hava kirliliği, bebeğin heyecanlanması veya stres altında kalması, ilgi beklemesi, yediği besinlere dayanıksızlığı ya da gereğinden fazla beslenmesi de kusmaya neden olabilir.

Kusma öncesinde bebekte bulantı, solukluk, terleme, halsizlik olur. Daha sonra öğürme ve de kusma olur. Kusma esnasında kusmuğun bebeğin akciğerlerine kaçırmaması amacıyla bebeğin dik bir şekilde tutulması gerekmektedir. Bebek kucağa alınıp, kafası hafif öne eğilmeli ve karnına hafif destek olunmalıdır. Yatar pozisyonda kusuyorsa sağ yanına dönük olması ve de kafasının hafif yükseltilmesi gerekir. Kusma sonrasında ağız kenarı, batan ortam ve de diğer şeyler temizlenmeli, bebek ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Aksi halde kusmuk ve de kokusu bebeğin bulantısını daha da arttıracaktır.

Bebek kustuktan sonra, 1-2 saat süresince bebeğin midesinin dinlenmesi amacıyla bebeğe hiçbir şey yedirilmemelidir. Bebek kustuktan sonra bebeğe direkt olarak su içirilmemelidir. Su hem kalorisizdir, hem de sadece su içirmek bebeğin kusmasını hızlandırıcı bir faktördür. Eğer bebek anne sütüyle besleniyorsa azar azar emzirilmeli, eğer 9 aylık bir bebekse oral elektrolit solüsyonlarının, eğer yoksa elma suyu gibi kalorisi olan besinlerin azar azar içirilmesi gerekmektedir. Azar azar içirme şekli 15 dakika aralıklar ile 15-20 cc civarında olmalıdır. Kusma sonrasında bebeğe yedirilen besinlerin normalden daha koyu olması ve de mümkünse bebeğin sevdiği şeyler olması tercih edilmelidir. Kusma eğilimini ve de ishali daha da arttırabildiğinden kusma döneminde bebeğe süt içirilmesi pek tercih edilmemelidir. Kusan bir bebeğe ilk 24 saat içerisinde bebeğin normal bir öğünde yediğinden fazlası verilmemelidir. Aksi halde bebeğe normalden fazla yemek yedirilmesi de kusmaya neden olacaktır. Bunlara rağmen kusma devam ediyorsa bir doktora başvurulmalıdır.

Kusmadan ötürü bebekte sıvı kaybı (dehidrasyon) oluşabilir. Eğer bebekte ağız kuruluğu, gözlerde ya da bıngıldağında çökme, cildinde buruşma – kuruma varsa, bebek 6-8 saat idrarını hiç yapmadıysa ve kusma alınan tüm önlemlere rağmen devam ediyorsa bu durumda bebekte sıvı kaybı vardır denilebilir. Bu durum serum gerektirebilir ve bir doktora başvurulmalıdır.

Bebeklerde kusma zorlanmadan kusma (regurjitasyon ) ve zorlanmalı kusma olarak 2 şekilde görülür. Zorlanmadan kusma fizyolojiktir. Zorlanmalı kusma ise patolojik bir nedenden kaynaklanır.

Zorlanmadan kusma (regurjitasyon), yenilen şeylerin efor sarf etmeden, bebeği rahatsız etmeden ağza geri gelmesidir.  Bebekler beslendikten sonra ağız kenarından azar azar anne sütünün akması şeklinde görülebilir. Mide çok dolduğu zaman yemek borusu ile mide arasındaki kaslar tam olarak gelişmediği için fizyolojik olarak geriye kaçak olabilmektedir. Zorlanmadan kusma, yeni doğan bebeklerin %30 – %40’ında, 3 aylık civarındaki bebeklerin  %50’sinde, 4 aylık bebeklerin ise %70’inde vardır. Genelde zorlanmadan kusma 6 aydan sonra azalmaya başlar. Zorlanmadan kusma miktar olarak çok fazla ve bebeği rahatsız edecek düzeyde oluyorsa, bu durumda bebek beslendikten sonra kusmuğun akciğerlerine kaçmasını önlemek için bebeğin yarım saat dik tutulması gerekir. Ayrıca bebeğin yatış pozisyonuna dikkat edilmesi gerekmektedir. Bebeğin kafası 30-45 derece yukarıda olmalıdır. Bebeğin sağ yanına ya da sırt üstü yatırılması tercih edilmelidir.

Annenin beslenme şekli, anneden bebeğe anne sütü ile geçen maddeleri etkiler. Bu yüzden annenin beslenme şekli de bebeklerdeki zorlanmadan kusmayı arttırabilir. Örneğin annenin aşağıdaki besinleri fazla miktarda tüketmesi bebeğin kusma eğilimini arttırabilir:

  • Kafeinli besinler (kola, çay, kahve).
  • Kuruyemiş
  • Çikolata
  • Kakaolu yiyecekler
  • Katkı maddesi içeren besinler (sucuk, salam, sosis, cips).
  • İnek sütü ya da süt ürünleri.
  • Yumurta
  • Çilek

Eğer bebek zorlanarak kusuyorsa burada kusmanın karakteri bize yol göstericidir:

  • Eğer bebeğin kusması fışkırma şeklinde ise, bebekte pilor stenozu (mide çıkışındaki kasların aşırı gelişip kalınlaşması sonucu mide çıkışında meydana gelen darlık) olabilir. Bebeğin kusması safralı değildir. Kustuktan sonra aktivitesi normaldir. Acıktığını ifade eden ağlamaları olur. Bebek iyi beslenir fakat kustuğu için kilo alamaz. Bebeklerde genellikle 6 ila 12 hafta arasında ortaya çıkar. Erkek çocuklarda daha sık görülür. Böyle bir durum ile karşılaşıldığı takdirde bir doktora başvurmak gereklidir.
  • Eğer bebekte kusma ile birlikte karın şişliği varsa, dışkısı kanlı ise – jöle kıvamında ise, aşırı bir huzursuzluğu varsa (ki bu bazen menenjit denilebilecek kadar huzursuzluk, dalgınlık, susturulayamayacak kadar ağlama olabilir) bu invajinasyon (iki bağırsak kısmının iç içe geçmesi) olabilir. Doktora başvurulması gerekir.
  • Kusmuk safralı ise kusmuğun rengi yeşil bir renkte olur. Bu durumda ince bağırsak ya da kalın bağırsak düzeyinde tıkanıklık ya da tıkanıklığa yakın bir durum vardır.
  • Bebekte kusma ile birlikte ateş, ishal görülüyorsa, bebekte bağırsak enfeksiyonu olabilir. Buna rota virüsü en sık etkendir. Doktora başvurulması gerekir.
  • Kusma kahverengi ya da kanlı ise midede bir kanama olabilir. Doktora başvurulması gerekir.
  • Bebekte kusma ile birlikte dalgınlık, ateş varsa bu menenjit olabilir. Doktora başvurulması gerekir.
  • Bazı üst solunum yolları enfeksiyonları, zatürre, bronşit sırasında bebeklerde midedeki besinlerin emilimi gecikmektedir. Bebeğin midedeki bu beklemiş sıvıyı kusması daha çok balgamlı bir kusma şeklinde olmaktadır. Şüphelenilen durumlarda doktora başvurulmalıdır.

Kusmanın saati de önemlidir. Eğer bebek beslendikten sonra bir kez kusuyorsa, bir daha kusmuyorsa bu fizyolojik bir kusma olarak değerlendirilebilir.

Scroll to Top