Katarakt ve Tedavisi

Katarakt Nedir

Gözün ön kısmında kornea olarak adlandırılan saydam bir tabaka bulunmaktadır. Korneanın hemen arkasında, iris olarak adlandırılan renkli bir kısım vardır. İrisin ortasında göz bebeği bulunmaktadır. Göz bebeği ışıklı ortamda küçülen ve karanlık ortamda büyüyen hareketli bir yapıdır. Göz bebeğinin arkasında, lens olarak adlandırılan saydam ve numaralı bir mercek bulunmaktadır. Katarakt, sağlıklı bir kişide saydam olan göz merceğinin, çeşitli sebeplerle sislenerek saydamlığının bozulması sonucunda oluşan ciddi bir görme bozukluğu rahatsızlığıdır.

Katarakt Belirtileri

Katarakt rahatsızlığı kişiden kişiye değişmekle birlikte, tek veya genellikle iki gözle birden ortaya çıkabilir. Bebeklerde ortaya çıkan katarakt rahatsızlığı ise doğumsal katarakt olarak adlandırılır. Hastalığın belirtileri ilerleyen yaşlarda daha çok görünmekle beraber sıklıkla 60 yaş üzerinde ortaya çıkar. Hastalığın en önemli belirtisi bulanık bir görüntü oluşmasıdır. Bu nedenle görüş azalır, çift veya çatallı bir görüntü oluşur. Katarakt rahatsızlığı gelişen kişiler, genellikle gözlerine perde indiğini ve körlük yaşadıklarını düşünürler. Doğumsal katarakt ise ancak doktor muayenesi sayesinde belirlenir. Bu muayenede bebeğin reaksiyonu, tanının konulmasında önemlidir.

Katarakt Sebepleri

Kataraktın en büyük sebebi yaşlılıktır. Bunun dışında yoğun UV ve güneş ışığı da katarakt sebepleri arasında ön sıralara yer almaktadır. Örneğin Afrika bölgesinde katarakt rahatsızlığı çok sık görülmektedir. Ülkemizde de güney bölgelerde katarakt daha sık görülmektedir. Katarakt rahatsızlığına sebep olan diğer etkenler; yaralanmalar, şeker hastalığı, tiroit hastalığı, yüksek tansiyon, göz iltihaplanmaları, uzun süre kortizon kullanımı ve C vitamini eksikliği olarak sayılabilir.

Katarakt Ameliyatı

Katarakt ilaç ile tedavisi mümkün olmayan bir rahatsızlıktır. Günümüzde katarakt tedavisi ancak cerrahi müdahale ile yapılabilmektedir. Tedavide çok geç kalındığında, katarak körlüğe kadar ilerleyebilen bir rahatsızlıktır. Görüşünde bozukluk meydana gelen hastalar kesinlikle ve kesinlikle “hastalık ilerlerse doktora giderim, şu an için bulanık da olsa görebiliyorum” gibi düşünceler ile bu rahatsızlığı ihmal etmemelidir. İlerleyen ve geç kalınan kataraktlarda, operasyon yapılsa dahi genellikle operasyon sonrasında görme kalitesi düşük olmaktadır. Hastalar katarakt belirtilerinden şüpheleniyorsa, en kısa sürede uzman bir göz hekimine muayene olmalıdır.

Günümüzde kullanılan katarakt ameliyatı yöntemleri arasında yer alan Fako Yöntemi yüksek başarı sağlamaktadır. Bu yöntemde göze yapay mercek takılarak gözün kısa sürede iyileşmesi hedeflenmektedir. Göze takılan mercek, gözün miyopluk ya da hipermetropluk derecelerinden sadece bir tanesine göre ayarlanabilmektedir. Örneğin hem uzağı hem yakını net göremeyen bir hastaya uzağı görmesini sağlayacak bir mercek takılırsa, bu durumda ameliyat sonrasında hasta uzağı gözlüksüz bir şekilde net görebilir fakat yakın için gözlük kullanması gerekebilir. Eğer hastaya yakını görmesini sağlayacak bir mercek takılsaydı bu durumda uzağı görebilmek için gözlük kullanımı gerekebilecekti. Örneğin sadece uzağı ya da sadece yakını net göremeyen bir hastanın, katarakt ameliyatı sonrasında hiç gözlük kullanma ihtiyacı kalmayabilir.

Günümüzde yapılan katarakt ameliyatlarında yeni tip katlanabilir mercek kullanıldığından, sadece 3 mm gibi küçük bir kesi yeterli olmaktadır. Eski tip katlanamayan mercekler kullanıldığında ise, göz üzerinde 5-6 mm gibi daha geniş kesiklerin açılması gerekmektedir. Kesik boyutu daha az olduğundan, katlanabilir mercekler ile yapılan katarakt ameliyatlarında ameliyat sonrasında iyileşme süreci daha hızlı olmakta ve ameliyat sonrasında oluşan astigmat daha düşük seviyede olmaktadır. Ameliyat çocuk ve bebekler dışında genellikle lokal anestezi altında yapılmaktadır. Katarakt ameliyatı süresi, kataraktın durumuna göre 10 – 30 dakika aralığında sürebilmektedir.

Operasyon sonrasındaki ilerleyen günlerde görüşte tekrar azalma yaşanabilir. Bu durum genellikle “gözüme tekrar katarakt indi” olarak tabir edilse de doğru bir bilgi değildir. Katarakt ameliyatı olan gözde tekrar katarakt gelişmez. Kornea ve Retina tabakalarında görmeyi azaltıcı bir sebep yoksa, görmeyi azaltıcı sebep genellikle gözde bırakılan ve içerisine merceğin yerleştirildiği kataraktın arka kapsülünün beyazlaşması ya da kalınlaşmasıdır. Bu durum, tekrar ameliyata gerek kalmadan YAG adı verilen bir lazer ile 2-3 dakika içerisinde giderilebilmektedir.

Katarakt ameliyatlarında kullanılan Multifokal (Çok Odaklı) yöntemi ise, uzak ve yakını görme problemlerini aynı anda tedavi etmek için kullanılmaktadır. Sonuçları mükemmel olmadığından, Multifokal mercekler günümüzde fazla tercih edilmemektedir.

Katarakt Ameliyatı Sonrası

Katarakt ameliyatı sonrasında gözün kapatılıp kapatılmayacağı kararı doktor tarafından verilmektedir. Göz hiç kapatılmayabilir ya da 1, 2 ya da 3 günlük süreyle kapatılabilir.

Ameliyat sonrasında özellikle birinci hafta gözün enfeksiyon kapma olasılığı yüksektir. Bu sebeple hastanın elini gözüne sürmemesi, göze su ya da herhangi bir yabancı cismin kaçmaması önem arz etmektedir. Verilen göz damlaları ihmal edilmeden damlatılmalıdır.

Ameliyat sonrasında hiç bir şikayet görülmeyebileceği gibi, gözde bir süre batma, kanlanma sulanma gibi şikayetler olabilmektedir.

Katarakt ameliyatları sonrasında görmede düzenlemenin oluşması yaklaşık olarak 15 gün sürmektedir. Bu süreçte göz, hijyen şartlarına özen gösterilerek çok dikkatli bir şekilde korunmalıdır. Bir süre güneş ışığından uzak durulmalı, kitap okunmamalı, televizyon izlenmemeli, göz mümkün olduğunca yorulmamalıdır.