Tuvalet eğitimi, her çocuğa mutlaka verilmesi gereken bir eğitimdir. Çocuğun tuvaleti kullanmayı öğrenmesine yardımcı olmak hem anne baba hem de çocuk için büyük ve heyecan verici bir adımdır. Eğer bu eğitim sürecinde olumlu ve sakin kalırsanız, çocuğunuzun tuvalete alışması daha kolay olacaktır. Buradaki en büyük sır, çocuğunuzun tuvalet eğitimine hazır olduğunu gösteren işaretleri beklemektir.
Çocuklarda Tuvalet Eğitimine Ne Zaman Başlanmalı?
Ebeveynlerin büyük sabrını isteyen bu eğitim süreci, ortalama olarak 2 yaşında başlayıp 6 yaşına kadar sürebilmektedir. Kız ve erkekler için bir yaş ayrımı yoktur. Her çocuğun gelişimi farklı olduğundan, bazı çocuklar 18 aylık iken tuvalet eğitimi almaya hazır olduğunu gösteren işaretler verirken bazı çocuklarda bu işaretler 2 yaşından sonra gözlenir. Tuvalet eğitimine başlamak için kesin bir yaş aralığı yoktur. Ancak eğitime başlayabilmek için çocuğunuzun belli becerileri kazanmış olması gerekir.
- Çocuğunuz yürümeye ve konuşmaya başladı ise
- “Topu babaya ver” gibi basit talimatları uygulayabiliyor ve kendisine verilen görevleri bağımsız bir şekilde tamamlayabiliyorsa
- Başkalarının tuvalete gitmesini izlemek ilgisini çekiyorsa
- Bezi 2 saate kadar kuru kalıyorsa – bu kuruluk, çocuğunuzun çişini mesane içinde tutabildiğini gösterir. Yeni doğanlarda ve küçük bebeklerde çiş otomatik olarak boşalır.
- Tuvaleti geldiğini bezini gösterip jestlerle anlatmaya çalışıyorsa veya direkt olarak kelimelerle ifade edebiliyorsa
- Bezi ıslandığında veya kirlendiğinde hissedip rahatsız oluyor ve çıkarmaya çalışıyorsa
- Artık bez giymekten hoşlanmıyorsa
- Pantolonunu veya eteğini kendi başına aşağı yukarı çekebiliyorsa
- Evdeki eşyaları algılayarak gösterebiliyorsa
- Sabit pozisyonda 5 dakikaya kadar oturabiliyorsa
Çocuğunuz tuvalet eğitimine hazır olduğunda tüm bu işaretleri göstermesi gerekmez. Bunlardan birkaçını göstermeye başlaması, eğitimin başlama zamanının geldiğini size bildirecektir.
Tuvalet Eğitimine Hazırlanma
- Çocuğunuzun tuvalet eğitimine hazır olma belirtileri gösterdiğini düşünüyorsanız, ilk adım lazımlık ya da tuvaletten hangisi ile eğitime başlanacağına karar vermektir. Lazımlık kullanmanın bazı avantajları vardır; lazımlık taşınabilirdir ve bazı çocuklar bunu tuvalete göre daha az korkutucu bulurlar. Çocuğunuzun hangisini tercih edeceğini bulmaya çalışın. Çocuğunuzu hem tuvaleti hem lazımlığı kullanmaya da teşvik edebilirsiniz.
- İkinci olarak doğru ekipmanlara sahip olduğunuzdan emin olun. Örneğin, çocuğunuz tuvaleti kullanacaksa, tuvalet koltuğuna rahatça oturabilmesi için tuvaletin önüne küçük bir basamak koymalısınız. Ayrıca tuvalet koltuğuna oturduğunda kendini güvende hissedebilmesi için daha küçük bir koltuk almalısınız. Çünkü bazı çocuklar tuvaletin içine düşmekten huzursuz oluyorlar.
- Üçüncü olarak tuvalet eğitimini aile hayatında büyük değişikliklerin olmadığı bir dönemde planlamak gerekir. Tatile çıkma, yeni bir bebeğin doğması ya da evden taşınma gibi planlar eğitimi aksatabilir. Bu değişikliklerden önce veya sonra tuvalet eğitimini planlamak daha iyi bir fikir olacaktır.
Tuvalet eğitimini, kendiniz ve çocuğunuz düzenli ve rutin uyguladığınız takdirde kısa sürede etkisini göreceksiniz.
Çocuğu Tuvalet Eğitimine Hazırlanmanın İpuçları
- Siz tuvalete giderken çocuğunuza bazı kelimeler öğretin. Örneğin, çiş, kaka, tuvalete gitmem gerekiyor gibi.
- Çocuğunuzun bezini değiştirdikten sonra, ıslak ve kirli bezleri tuvalete koyun. Bu, çocuğunuzun tuvaletin ne olduğunu anlamasına yardımcı olabilir.
- Çocuğunuzun tuvalet ekipmanlarını tanımasına yardımcı olmak için tuvalete veya lazımlığa oturmaya çalışmasına izin verin.
- Çocuğunuzun sizi veya diğer yakın aile bireylerini tuvaleti kullanırken izlemesine ve sizin tuvalette ne yaptığınızdan bahsetmesine izin verin.
- Günde bir ya da iki kez çocuğunuza eğitici pantolon giydirebilirsiniz. Bu onun ıslaklık hissini anlamasına yardımcı olur.
- Çocuğunuzun bol miktarda lifli gıdalar tüketmesine ve çok miktarda su içmesine dikkat edin. Bu, kabızlığı önleyecektir. Kabızlık tuvalet eğitimini zorlaştırıcı bir etkendir.
Tuvalet eğitimine başladıktan sonra, bu eğitim günler, haftalar veya aylar sürebilir. Önemli olan çocuğunuzu zorlamamaktır ve kendi hızıyla öğrenmesine izin vermektir. Eğer çocuğunuz tuvalet konusunda sizinle işbirliği yapmıyorsa veya tuvalet eğitimiyle ilgilenmiyorsa, eğitime ara verin ve çocuğunuz tekrar denemek isteyene kadar bekleyin.
Tuvalet Eğitimine Başlama
Tuvalet eğitiminde ilk gün için evden çıkmayacağınız bir günü seçin.
Zamanlama
- Çocuğunuzu yemek yedikten ya da banyodan sonra 30 dakika aralıklarla tuvalete oturtun. Aslında bu, tüm çocuklar için geçerli değildir. Çünkü gerçek tuvalet eğitimi, çocuğunuzun yaptığı çiş veya kakanın farkında olması ve süreci öğrenmeye hevesli olmasıyla başlar.
- Çocuğunuzun tuvalete gitmesi gerektiği yönündeki işaretlere dikkat edin. Duruşundaki değişiklikler, sessizleşmesi veya kendi başına farklı bir odaya geçmesi ipuçları olabilir.
- Çocuğunuzun çiş yapma sıklığına göre geceleri bir ya da daha fazla kez uyandırarak çişini yaptırmaya çalışın.
- Çocuğunuz tuvalete ya da lazımlığa oturduktan 3-5 dakika sonra çiş ya da kaka yapmazsa tuvaletten kaldırın. Çocuğu uzun süre tuvalette bırakmamak en iyisidir, çünkü bu çocuğa ceza gibi gelecektir.
Çocuğa Tuvaleti Hatırlatma ve Onu Cesaretlendirme
- Çocuğunuza, özellikle tuvaletini yaptığında övgüde bulunun. “Lazımlık üzerinde oturduğun için aferin”, “Tuvaletini yaptığın için tebrikler” diyebilirsiniz. Bu, çocuğunuzun iyi bir şey yaptığını anlamasını sağlar. İlerleyen dönemlerde çocuk tuvalete alıştıkça övgü miktarını azaltabilirsiniz.
- Destekleyici ve ödüllendirici yaklaşım çocuklar üzerinde çok daha fazla etkilidir. Çocuklarla konuşarak onları motive etmek, tuvalette yalnız bırakmamak ve tuvaletten her çıktıklarında onlara hoşlarına gidecek küçük ödüller vermek de yararlı olacaktır. Bu ödüllerin maddi değeri olması gerekmez. Renkli çıkarmalar gibi basit ödüller çocuğunuzu motive etmeye yetecektir.
- Gün boyunca farklı zamanlarda çocuğunuza tuvalete gitmesi gerekip gerekmediğini sorun. Hafif hatırlatmalar yeterlidir.
- Çocuğunuz tuvaletini altına yapmışsa, sinirlenmeyin. Çocuğun bu süreçte zaman zaman altını ıslatması doğaldır. Bu durumlarda çocuğa fazla kızgınlık ya da şefkat göstermeden, bunun bir kaza olduğunu ve bir daha olmaması için dikkat etmesi gerektiğini anlatın.
- Baskıcı veya cezalandırıcı olmak eğitimi olumsuz etkiler. Bu durumlarda çocuğunuz tuvaleti kötü bir şekilde kodlar ve bu durum klozetten korkma, bezi bırakmak istememe gibi davranışlarla kendini gösterebilir.
Kıyafetler
- Çocuğu eğitime heveslendirip kendisini rahat hissetmesini sağlamak için iç çamaşırlarını, lazımlık ya da klozet aparatlarını çocuğunuzla birlikte seçmeye özen gösterin.
- Çocuğunuza, çıkarılması kolay giysiler giydirin. Sıcak havalarda evde külot ile dolaşmasına izin verebilirsiniz.
- Eğitim sürecinde genellikle pantolon giydirin. Böylelikle altına kaçırırsa kolaylıkla anlayabilirsiniz.
Temizlik
- Çocuğunuz kendini temizlemeyi öğrenene kadar çocuğunuzun altını silin. Özellikle de kızlarla silmeyi unutmayın.
- Peniste kalan damladan kurtulmak için oğlunuza çişin ardından penisini sallamayı öğretin.
- Tuvaleti kullandıktan sonra çocuğunuza ellerini nasıl yıkayacağını öğretin. Bu, çocuğunuza eğlenceli gelecek ve tuvalete alışmasına yardım edecektir.
Evinizde yaptığınız tüm bu süreçleri başka bir eve gittiğinizde veya dışarı çıktığınızda da uygulamaya özen gösterin. Yedek iç çamaşırı da almanız faydalı olacaktır.
Tuvalet Eğitimi Sırasında Yaşanan Altına Kaçırmalar
Çocuğunuzun tuvalette çiş ve kaka yapmayı öğrenmesi zaman alıcı bir süreçtir. Bu süreçte altını ıslatmalar ve gerilimler yaşanması doğaldır.
Çocuğunuzun altını ıslatmasını önlemeye yardımcı olacak fikirler:
- Çocuğunuz hemen tuvalete ihtiyacı olduğunu söylüyorsa dikkat edin. Haklı olabilir!
- Çocuğunuz bir süre kaka ya da çiş yapmamışsa, ona tuvalete gitmesi gerekebileceğini hatırlatın.
- Çocuğunuzun uzun bir oyun veya bir gezi öncesinde tuvalete gitmek isteyip istemediğini kontrol edin. Eğer gitmek istemiyorsa, sorun yoktur.
- Tuvalete veya lazımlığa her zaman ulaşmanın ve onları kullanmanın kolay olmasını sağlayın.
- Yatmadan önce çocuğunuzu mutlaka tuvalete götürün.
- Gece çocuğunuza bez bağlamayın. Yatağına çarşaf veya hasta bezi serin. Ara ara kalkıp kontrol edin. Altını ıslatmış ise uyandırın, hem çamaşırlarını hem altındaki bezi değiştirin.
Tuvalet Eğitiminde Ebeveynlerin Yeri
- Çocukların tuvalet eğitimi ebeveynler için de büyük bir sınavdır. Zaman zaman zorlayıcı olabilen bu süreçte anne babaların sabırlı olmanın önemini unutmamaları gerekir.
- Öncelikle çocuğunuza her fırsatta artık büyüdüğünü ve büyükler gibi davranabileceğini anlatılmanız gerekir, çocuğa da bir birey olduğu hissettirilmelidir. Lazımlık kullanılıyorsa, bunun tuvalette durması gerekir. Böylece çocuğa da evdeki diğer bireylerle eşit imkânlar ve sınırlar sunulmuş olur.
- Çocuğunuzun tuvalet eğitiminde istekli olması en önemli koşuldur. Tuvalet ya da lazımlıktan korkan, eğitime direnç gösteren çocuklar kesinlikle zorlanmamalıdır.
- Korkmaması için eğitimin ilk zamanlarında tuvalette çocuğunuzla birlikte kalmanız gerekir.
- Tuvalet eğitiminin başlarında bir iki saatte bir çocuğu tuvalete götürerek, günlük rutinini öğrenmek anne babalar için yararlı olacaktır.
