Kepek oldukça yaygın olan bir durum olmakla birlikte, dönem dönem utanç verici olabilen, kişilerin sosyal ortamlarda öz güvenlerinin eksilmelerine sebebiyet verebilen, üstelik tedavi edilmesi zor olan bir saç derisi problemi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kepek Nedir?
Kepek, ölü deri parçalarının ortaya çıkmasına neden olan, çoğunlukla pullu ve kaşıntılı bir deriyi beraberinde getiren bir saç derisi bozukluğudur. Kepek, dünya nüfusunun yüzde 50’sini etkileyen bir cildiye sorunu haline gelmiştir.
Kepek Neden Olur? Kepek Nasıl Oluşur?
Kesin olarak kepek oluşma nedenleri bilinmemekle birlikte çeşitli faktörlerin riski artırdığı görülmektedir. Saçta kepek olmaması için aşağıdaki kepek oluşum sebeplerine dikkat edilmesi, gerekli uygulamaların yapılması gerekmektedir.
Seboreik Dermatit
Seboreik dermatit, kulakların arkalarında, göğüs kemiği civarında, göbek çukurunda, saç derisinde, göz kapaklarında, kaş ve burun kenarlarında kırmızı bir cilt görünümüne ve pul pul beyaz bir kabuklanmaya sebep olan iltihabik bir cilt hastalığıdır.
Seboreik dermatit, ayrıca kafada kaşıntıya ve saçlarda yağlanmaya sebep olur. Seboreik dermatiti olan hastaların yağlı cilde sahip olma ve kepeklenme olasılığı daha yüksektir.
Seboreik dermatit, normalde saç derisinde yaşayan ve saç köklerinin salgıladığı yağları besleyen bir mantar olan Malassezia ile yakından bağlantılıdır. Bu mantar, normalde herkesin kafa derisinde mevcuttur ve genellikle vücutta bir soruna neden olmaz; ancak bazı kişilerde aşırı aktif hale gelir ve saç derisinin tahriş olmasına ve daha fazla cilt hücresi üretmesine neden olur. Bu ekstra deri hücreleri öldükçe, kepek oluşmasına yol açan saç derisindeki yağ ile karışırlar ve ortaya kepek sorunu çıkar.
Kuru Cilt
Kuru cilde sahip olan kişilerin kepek sahibi olma olasılıkları daha yüksektir. Kepek, genellikle yaz mevsiminde ortaya çıkarken kuru hava nedeniyle sonbahar ve kış aylarında daha da kötüleşir. Soğuk kış havası, saç derisinin kaşınmasındaki ana etkenlerden birini oluşturur.
Yağlı Cilt
Kuru ciltlerin kepeğe yol açması gibi çok yağlı ciltler de kepek oluşumunun başlıca sebeplerindendir. Yağlı saçlara sahip olanların 2-3 günde bir saç yıkamaları ve yıkadıktan sonra saç derisinde kalıntı kalmayacak şekilde iyice durulama yapmaları ideal durumdur.
Saçların Yeterli Taranmaması
Saçları düzenli olarak taramak veya fırçalamak kepek riskini azaltır. Çünkü tarama işlemi, cildin normal dökülmesine yardımcı olur. Saç derisindeki kan dolaşımını harekete geçirir, bu da problemsiz sağlıklı saçların olmasını sağlar.
Şampuan ve Saç Bakım Ürünleri
Saçları sık sık şampuanlamak saç derisini tahriş edebileceği için kepek sorununu gündeme getirebilir. Saçları yeterince özenli şampuanlamamak, iyi yıkamamak ve yeterince durulamamak da kepeğe yol açabilir. Ayrıca bazı saç bakım ürünleri de içerdikleri zararlı kimyasallar sebebiyle kaşıntılı, pul pul dökülen saç derisini tetikleyebilir. Mümkün olduğunda saç spreyleri, şekillendirici jeller ve köpüklerden uzak durulmalıdır. Bu şekillendirici ürünler, saç derisinde birikerek saçın yağlı olmasına sebep olur.
Egzama ve Sedef Hastalığı
Egzama, sedef hastalığı ve diğer bazı cilt hastalıklarına sahip olanların saçta kepek görülmesine yatkın olduğu bilinmektedir.
Stres
Stres ile birçok hastalık arasında bağ kurulabildiği gibi kepek de, stresli veya endişeli olma durumlarında daha da kötüleşir.
Yaş
Kepek, nedenleri ve tedavisi tam bilinemeyen, ortadan kaldırılamayan bir cilt hastalığı olarak hayat boyu sürebilse de ergenlikten orta yaşlara kadar daha fazla görülmektedir. Erkekleri, muhtemelen hormonlarla ilgili nedenlerden dolayı kadınlardan daha fazla etkiler.
Yiyecekler
Şekerli ve baharatlı yiyecekler, saç derisindeki kepeği azdıran durumlardandır. Ayrıca çinko ve B vitamini içeren yeterli miktarda gıda tüketilmemesi de kepek riskini artırabilir.
Kepek Nasıl Tedavi Edilir?
Kepek, saç derisinin doğal bir süreci olduğundan, ortadan kaldırılması pek kolay olmaz ancak çoğu zaman kontrol edilebilir duruma gelebilir. Kepek oluşumunu tetikleyen risk faktörlerini ortadan kaldırmaya çalışarak, bitkisel çözümleri ve kepeğe karşı etkili şampuanları deneyerek saç derinizdeki kepeklenmeyi kontrol altına alabilirsiniz.
Kepeğe Karşı Bitkisel Çözümler
1) Hindistan Cevizi Yağı
Hindistan cevizi yağı, antibakteriyal özelliklerinden dolayı kepek giderilmesine yardımcı olur. Ayrıca kuru saç derisini nemlendirerek kaşıntıdan kurtulmayı sağlar.
Hindistan Cevizi Yağı Kürü
- Biraz hindistancevizi yağını yarım limon suyu ile karıştırın.
- Oluşan karışımı, saç derisine birkaç dakika masaj yaparak yedirin.
- Karışımı, saçınızda en az 20 dakika bekletin. 20 dakika sonra güzelce yıkayın.
- Bu bitkisel ilacı haftada 2-3 kez düzenli olarak uygulayın.
2) Elma Sirkesi
Saç derisine elma sirkesi uygulanması, saç derisine pH dengesini geri kazandırır, böylelikle kepeğe yol açan mayanın büyümesini engeller. Elma sirkesi aynı zamanda, doğal bir saç temizleyici olarak etkisini gösterir. Tıkalı gözenekleri açar ve saç köklerini derinden temizlemeye yardımcı olur.
Elma Sirkesi Kürü
- 3 yemek kaşığı elma sirkesi, eşit miktarda 3 yemek kaşığı su ve 15-20 damla çay ağacı yağını karıştırın.
- Banyo esnasında şampuanlayıp duruladığınız saçlarınıza, saç diplerine masaj yaparak uygulayın. Saçınızı birkaç dakika sonra durulayın.
- Bu doğal tedavi yönetimini haftada 2-3 kez uygulayın.
3) Karbonat
Karbonat, saç derisindeki ölü cilt hücrelerini temizlemeye ve fazla yağı emmeye yardımcı olur. Ayrıca saç derisindeki pH düzeyini dengeler ve kepek oluşumuna neden olan mantarların büyümesini önler.
Karbonat Kürü
- Öncelikle saçlarınızı hafifçe ıslatın ve saç derisine bir avuç karbonatı dökün, iyice yayın.
- Birkaç dakika bekledikten sonra saçınızı ılık su ile iyice durulayın.
- Birkaç hafta boyunca haftada 1-2 kez tekrarlayın.
- Karbonat uygulamasından sonra saçlarınızı şampuanla yıkamayın.
4) Zeytinyağı
Saç derisi kuruluğu, etkili bir doğal nemlendirici olan sızma zeytinyağının düzenli kullanımıyla iyileştirilebilir. Kepek riskini artıran kuru cilde karşı, zeytinyağı etkili bir çözümdür.
Zeytinyağı Kürü
- Zeytinyağını hafif ısıtın.
- Hafif sıcak zeytinyağını saç derisine masaj yaparak sürün ve saçlarınızı ılık bir havluyla sarın.
- En az 45 dakika ya da gece boyunca bekletin ve sonra saçınızı şampuanlayın.
- Zeytinyağı kürünü haftada birkaç kez tekrarlayın.
En Etkili Kepek Önleyici Şampuanlar
Birçok ticari şampuan, zararlı kimyasal maddeler içerir. Piyasadaki kepek şampuanları daha da kötüdür.
Head & Shoulders, Elidor, Clear gibi markaların kepekten arındırmaya yönelik özel olarak ürettikleri şampuanlar aslında kepeği önlemede oldukça yetersiz kalan sıradan şampuan gibidirler.
Banyo esnasında Prozinc şampuanı avucunuza bir miktar döküp saç diplerinize yedirerek saçınızı şampuanlayın. 5 dakika durulamadan bekleyin. Şampuanın saç derinize etki ettiğini hissedeceksiniz. Daha sonra iyice durulayıp saç derinizi şampuandan arındırın. Haftada 2-3 kere bu şekilde düzenli olarak kullanıldığında 3 hafta içinde kepeklerin bittiğine şahit olacaksınız.
Prozinc normal ve yağlı saçlar için olan şampuan, içeriğindeki zinc pyrithione (zink pirition) sayesinde kepeğin önlenmesine yardımcı olurken piroctone olamine sayesinde saç derisindeki yağ dengesinin kurulmasını destekler.
Yağlı ve kepekli saçlar için olan şampuan olduğu gibi kuru ve kepekli, boyalı ve kepekli saçlara özel olarak üretilen çeşitleri de mevcuttur.
Paraben ve renklendirici içermeyen Prozinc şampuan, bazı kepek şampuanlarına nazaran günlük kullanıma da uygundur.
Saç derisi kepekten arındığında dilerseniz normal şampuana ara ara dönebilirsiniz. Ancak Prozinc kullanmayı tamamen bırakmamalısınız. Kepeğe neden olan etmenler, kepek olmaya müsait saç derisinde kendisini yine gösterebilecektir.
Kepek karşıtı olarak satılan şampuanlar arasında Zetion da yer almaktadır. Zetion aslında bir şampuan değil, ilaçtır. Mustafa Nevzat ilaç firması tarafından üretilmektedir. Eczanelerden 5-10 TL’ye satın alabileceğiniz Zetion, içeriğindeki %2 zink pirition sayesinde kepek sorununda oldukça etkili ürünlerden biridir. Doktorların tavsiye ettiği kullanım dozu haftada 2-3 keredir.
Saçların kurumasına sebep olabileceğinden sürekli kullanılması uygun değildir, dönem dönem normal saç şampuanı ile yer değiştirilmelidir.
Yves Rocher Kepek Önleyici şampuan da ileri boyutlarda olmayan kepek sorununa çözüm getiren kepek önleyici şampuanlardan biridir. Paraben, silikon ve renklendirici içermeyen bitkisel yapısı ile düzenli kullanıma uygundur.
Yapılan test sonuçlarına göre seboreik dermatitete sebep olan mantarın oluşumunu engelleyen Yves Rocher kepek karşıtı şampuan, ilk kullanımda etkisini göstermektedir. Yves Rocher mağazalarında veya internette 25-30 TL fiyat aralığında bulabileceğiniz şampuanın dezavantajı olarak saçları biraz sertleştirdiği gösterilmektedir.
